تشخیص فرش اصل دستباف شکارگاه قم به دلیل ارزش هنری و مالی بالای آن، اهمیت زیادی دارد. این فرش‌ها به دلیل طرح‌های خاص و کیفیت بالای مواد اولیه از جمله ابریشم و پشم، شهرت جهانی دارند. برای اطمینان از اصالت یک فرش شکارگاه قم، می‌توان به چندین ویژگی خاص توجه کرد که در زیر توضیح داده می‌شوند:

1. بررسی پشت فرش

• وضوح طرح در پشت فرش: یکی از مهم‌ترین نشانه‌های فرش دستباف اصل، وضوح و خوانایی طرح‌ها در پشت فرش است. در فرش‌های دستباف، الگوی پشت فرش به اندازه الگوی جلوی آن مشخص است، هرچند ممکن است رنگ‌ها کمی تیره‌تر به نظر برسند. اگر پشت فرش نامرتب یا ناصاف باشد، احتمالاً فرش ماشینی یا غیر اصل است.
• گره‌ها: گره‌ها باید منظم و به شکل دستی زده شده باشند. در فرش دستباف، هر گره با دست زده می‌شود و ممکن است اندکی تفاوت در اندازه گره‌ها وجود داشته باشد، اما این نشانه‌ای از اصالت است. در مقابل، فرش‌های ماشینی دارای گره‌های کاملاً یکنواخت و یکدست هستند.

2. استفاده از مواد طبیعی

• ابریشم و پشم طبیعی: فرش‌های دستباف شکارگاه قم معمولاً از ابریشم و پشم با کیفیت بالا تهیه می‌شوند. برای تشخیص مواد طبیعی از مصنوعی، می‌توانید یک نخ کوچک از حاشیه فرش را بسوزانید (با احتیاط). اگر نخ به‌سرعت خاکستر شود و بوی موی سوخته بدهد، نشان‌دهنده طبیعی بودن الیاف است. اما اگر نخ به شکل گلوله جمع شود و بوی پلاستیک بدهد، احتمالاً مصنوعی است.
• درخشندگی ابریشم: فرش‌های ابریشمی شکارگاه قم دارای درخشندگی خاصی هستند. وقتی از زوایای مختلف به فرش نگاه کنید، رنگ و نور بازتاب متفاوتی ایجاد می‌کند که یکی از ویژگی‌های بارز فرش‌های ابریشمی اصل است.

3. تراکم گره

• تعداد گره‌ها: فرش‌های دستباف شکارگاه قم به دلیل طرح‌های پیچیده و دقیق، معمولاً دارای تراکم گره بالایی هستند. تراکم گره در هر اینچ مربع (یا سانتی‌متر مربع) را می‌توان به‌صورت دستی شمارش کرد. فرش‌های دستباف با تراکم گره بالا (حدود 250 تا 500 گره در هر اینچ مربع) معمولاً نشان‌دهنده کیفیت و اصالت فرش هستند. فرش‌های ماشینی تراکم بسیار کمتری دارند و گره‌ها کاملاً یکدست و یک‌شکل‌اند.

4. عدم تقارن جزئی

• وجود عدم تقارن جزئی: در فرش‌های دستباف، به دلیل بافت دستی، ممکن است مقداری عدم تقارن جزئی در طرح یا ابعاد فرش وجود داشته باشد. این عدم تقارن کوچک معمولاً در حاشیه‌ها یا گوشه‌های فرش دیده می‌شود و نشان‌دهنده دستباف بودن آن است. فرش‌های ماشینی معمولاً کاملاً متقارن هستند.

5. رنگ‌های طبیعی

• ثبات و هماهنگی رنگ‌ها: فرش‌های دستباف قم با استفاده از رنگ‌های طبیعی گیاهی و معدنی رنگ‌آمیزی می‌شوند. این رنگ‌ها با گذشت زمان به‌جای محو شدن، حالت طبیعی و زیباتری به خود می‌گیرند. رنگ‌های مصنوعی معمولاً سریع‌تر تغییر می‌کنند و کیفیت آن‌ها پس از مدت کوتاهی کاهش می‌یابد. برای بررسی ثبات رنگ، می‌توانید یک پارچه مرطوب را به‌آرامی روی سطح فرش بمالید؛ اگر رنگ به پارچه منتقل نشود، احتمالاً فرش از رنگ‌های طبیعی و باکیفیت استفاده کرده است.

6. حاشیه و ریشه‌ها

• حاشیه‌های بافته‌شده: در فرش‌های دستباف، حاشیه و ریشه‌ها به‌عنوان بخشی از خود فرش بافته می‌شوند، درحالی‌که در فرش‌های ماشینی معمولاً ریشه‌ها به‌صورت جداگانه به فرش دوخته می‌شوند. حاشیه فرش‌های دستباف شکارگاه قم به‌صورت دقیق و محکم بافته شده و همگام با طرح اصلی فرش است.
• ریشه‌ها: ریشه‌های فرش دستباف از جنس الیاف طبیعی (معمولاً پنبه یا ابریشم) بوده و بخشی از ساختار چله‌کشی فرش هستند. اگر ریشه‌ها به‌صورت دوخته‌شده به فرش به نظر برسند، ممکن است فرش ماشینی باشد.

7. حس نرمی و انعطاف‌پذیری

• نرمی و لطافت الیاف: فرش‌های دستباف قم، به‌خصوص اگر از ابریشم تهیه شده باشند، دارای نرمی و لطافت خاصی هستند. وقتی با دست فرش را لمس می‌کنید، باید حس طبیعی بودن الیاف را احساس کنید. فرش‌های ماشینی معمولاً سخت‌تر هستند و حس پلاستیکی به خود می‌گیرند.
• انعطاف‌پذیری: فرش دستباف به‌خوبی خم می‌شود و انعطاف‌پذیری بالایی دارد، درحالی‌که فرش‌های ماشینی انعطاف کمتری دارند و وقتی خم می‌شوند، ممکن است حالت شکستگی در آن‌ها ایجاد شود.

8. هزینه و ارزش فرش

• قیمت بالا: فرش‌های دستباف شکارگاه قم به دلیل مواد اولیه گران‌قیمت (ابریشم و پشم مرغوب)، زمان‌بر بودن فرایند تولید و مهارت بالای بافندگان، قیمت بالایی دارند. اگر فرشی با طرح شکارگاه قم با قیمت بسیار پایینی عرضه می‌شود، احتمالاً تقلبی یا ماشینی است.
• بررسی اصالت از طریق کارشناسان: بهترین راه برای اطمینان از اصالت فرش، مشاوره با کارشناسان و فروشندگان معتبر فرش‌های دستباف است. آن‌ها می‌توانند با بررسی دقیق الیاف، تراکم گره‌ها و نقشه، اصالت فرش را تأیید کنند.

9. بررسی نشانه‌های هنری و فرهنگی

• دقت در طرح و نقشه: طرح‌های شکارگاه قم به دلیل جزئیات بالا و صحنه‌های شکار، حیوانات و طبیعت خاص خود، نیاز به مهارت بالایی دارند. این طرح‌ها معمولاً دارای تقارن نسبی و جزئیات فراوان هستند. اگر طرح فرش دارای نواقص یا ساده‌سازی شده باشد، ممکن است فرش اصل نباشد.
• بررسی تاریخچه و برند: برخی از فرش‌های دستباف شکارگاه قم به‌وسیله استادان معروف یا کارگاه‌های مشهور بافته شده‌اند. دانستن تاریخچه یا شناخت برندهای معتبر می‌تواند به تأیید اصالت فرش کمک کند.

جمع‌بندی

تشخیص فرش اصل دستباف شکارگاه قم نیازمند توجه به جزئیات مختلفی از جمله ساختار بافت، مواد اولیه، تراکم گره‌ها، تقارن و رنگ‌ها است. هر یک از این ویژگی‌ها می‌تواند نشانه‌ای از اصالت یا غیر اصیل بودن فرش باشد. برای خرید فرش دستباف قم، همیشه بهتر است از فروشگاه‌ها و کارشناسان معتبر استفاده کرده و به بررسی دقیق ویژگی‌های فرش بپردازید.